Actueel| De ins en outs van het christelijke boekenvak |
 Boeken verkopen Vraag het aan een willekeurige (niet-christelijke) boekverkoper en hij of zij zal het beamen: boeken verkopen is een vak apart. De boekhandel is dan ook een speciale branche. Boekverkopers zijn vaak ook een beetje apart. Spijkerbroeken en vaatwasmachines schijnt men te kunnen verkopen zonder liefde voor dat artikel. Bij boeken ligt dat anders. Verkopers van boeken zijn vaak een tikje bibliofiel. Boeken hebben iets met cultuur en overdracht van waarden te maken. Boeken worden geassocieerd met sfeer, emotie. Dit alles speelt ook in christelijke (evangelische) boekhandels een rol. Prijs Boeken hebben een vaste prijs, dat is ook ongewoon. Prijsbinding (een artikel kost, ongeacht waar men het koopt, overal hetzelfde) is zelfs wettelijk verboden. In de boekenbranche màg het, nog wel. De prijs van een boek wordt vastgesteld door de uitgever. Hij kiest een prijs waarmee hij zijn kosten zo goed mogelijk denkt terug te verdienen. Die prijs geldt dan voor iedereen. Zelfs boekhandelaren moeten (in naam) die prijs betalen als ze boeken inkopen, alleen wordt hun een korting verleend. Die korting is dus hun bruto marge. Omdat de prijzen vast liggen, kunnen boekhandelaren hiermee niet met elkaar concurreren. Als ze elkaar al de loef willen afsteken, dan moeten ze dat doen met de kwaliteit van het assortiment, de winkelinrichting en service. Bedrijfskolom Boeken worden gemaakt door uitgevers. Eigenlijk natuurlijk door auteurs en drukkers en boekbinders. Maar de beslissing om een boek met deze inhoud, dat uiterlijk en die prijs uit te geven, komt uit de koker van een uitgever. Christelijke boeken komen bij christelijke uitgevers vandaan. Veel christelijke uitgevers zijn kleine, zelfstandige bedrijfjes. Andere zijn onderdeel van grotere (soms niet-christelijke) concerns. Uitgevers verkopen hun boeken aan boekhandels. Dat kan rechtstreeks gebeuren, of via een groothandel of distributeur. De beide laatste opties verlossen de uitgever van een hoop werk en sores. Voor boekhandels kan het handig zijn om boeken bij een groothandel te bestellen. Boeken van verschillende uitgevers kunnen dan op één adres betrokken worden, wat een besparing in tijd en kosten kan opleveren. De grootste boekengroothandel in Nederland is het Centraal Boekhuis in Culemborg. Er bestaat ook een (veel kleinere) groothandel, gericht op de christelijke/evangelische markt: de Christelijke Boekencentrale in Langbroek. Transport Het spreekt voor zich dat transport een belangrijk punt is in de handel tussen veel uitgeverijen, enkele groothandels en veel boekhandels. Een groot deel van het boekentransport in Nederland gebeurt door de Vervoerscentrale, de distributieservice van het Centraal Boekhuis. Vrijwel alle uitgeverijen, groothandels en boekhandels krijgen één of (vaak) meer keren per week een vrachtauto van de Vervoerscentrale voor de deur. Inkoop Boekhandels kopen boeken in. Dat is logisch. Verkochte boeken moeten weer aangevuld worden, speciale bestellingen van klanten moeten besteld worden en nieuw verschenen boeken moeten ingekocht worden. Vooral dat laatste vraagt een goede kennis van de markt. Een inkoper moet weten wat er te koop is, welke boeken er verschijnen. Hij moet keuzes maken. Meestal is er geen geld om alles te kopen en ook geen ruimte om alle uitgegeven boeken in de winkel neer te zetten. Bovendien zal een boekhandelaar niet alle boeken in zijn winkel willen hebben. Selecteren is dus noodzakelijk. Assortimentsselectie Voor een evangelische boekhandel is een goede selectie van het grootste belang. Met de kwaliteit van het assortiment staat of valt de identiteit van de winkel. Klanten bezoeken een evangelische boekhandel omdat ze verwachten dat ze daar een keuze aan goede boeken vinden. Niet per se boeken waarvan de inhoud precies met hun persoonlijke visie overeenkomt. Dat kan natuurlijk niet, daarvoor zijn er tussen de visies van christenen te veel verschillen. Maar klanten van een evangelische boekhandel mogen wel verwachten dat ze werkelijk christelijke boeken zullen aantreffen. Dat zijn om te beginnen boeken die iets te maken hebben met het christelijk geloof. Het zijn ook boeken die qua strekking christelijk zijn, opbouwend, positief, wijzend op Christus zelf. Niet alles wat christelijk heet voldoet aan dit criterium. Fakkel-selectie De Fakkel wil in haar winkels een assortiment aanbieden dat aantrekkelijk is voor veel christenen. Welke kerkelijke achtergrond gelovigen ook hebben, ze moeten er boeken kunnen vinden die hen opbouwen in hun geloof. Daarom dienen de boeken aan bepaalde voorwaarden te voldoen: (1) Boeken in de Fakkel-selectie doen geen afbreuk aan het Woord van God: de Bijbel wordt serieus genomen als Gods gezaghebbende openbaring. (2) Fakkel-boeken geven eer aan de Christus der Schriften: Er mag niet getornd worden aan wie de Here Jezus is en aan zijn verzoenend offer. (3) Boeken in de Fakkel-winkels zullen meestal de uitersten van het theologische palet vermijden: vrijzinnigheid wordt door (1) en (2) al buiten de deur gehouden. Maar ook boeken die extreem-charismatische theologie bevatten ('Gelovigen hoeven niet ziek te zijn', 'Gelovigen die werkelijk door de Heilige Geest geleid worden, spreken in talen') of een extreem bevindelijk-reformatorische leer uitdragen ('Het is een mens niet gegeven zeker te weten behouden te zijn'), zullen buiten de boot vallen. Niet alle boeken in een evangelische boekhandel zullen expliciet het evangelie bevatten of Gods Woord uitdragen. Romans met een beschaafde inhoud en een positieve boodschap, geschreven vanuit een christelijke overtuiging kunnen bijvoorbeeld ook een plekje in de winkel krijgen. Muziekdragers Ook voor cd's geldt dat er geselecteerd moet worden. Muziek moet gemaakt zijn om God te eren en de boodschap van Gods Woord te verspreiden. Dat moet blijken uit de teksten bij de muziek. Als het goed is spreekt deze intentie ook uit het leven van de artiesten, maar dat is iets wat zich vaak aan de beoordeling van inkoper en consument onttrekt. Meer dan bij lectuur geldt voor muziek dat bij het beoordelen en kiezen de persoonlijke smaak een grote rol speelt. En het is maar de vraag of dat goed is. Bepaalde moderne muziekstijlen kunnen in de ogen (oren) van velen hard of oneerbiedig zijn. Maar voor de doelgroepen waarvoor die muziek gemaakt is, klinkt het allemaal heel helder en zeker niet oneerbiedig en wordt de positieve boodschap goed verstaan. Hoort dan alles wat gospelmuziek of christelijke muziek heet, in een evangelische boekhandel? Misschien niet. Het formuleren van grenzen valt echter niet mee. Verkoop en 'winst' Maken evangelische boekhandels winst? Ja en nee. De korting die een boekhandelaar krijgt wanneer hij boeken inkoopt, vormt zijn bruto marge. Met die marge moet hij zijn kosten dekken: huur van de winkelruimte, salarissen, investeringen. Dat geldt ook voor evangelische boekhandels. Algemene en evangelische boekhandels verschillen - door de bank genomen - enorm in de grootte van hun omzet. Evangelische boekhandels kiezen voor een gespecialiseerd en daardoor beperkt assortiment. Daarmee is ook hun klantenkring en omzet over het algemeen een stuk kleiner. Over het algemeen is de omzet per vierkante meter een stuk kleiner. En dat is de reden dat bijna alle evangelische boekhandels in Nederland en Vlaanderen niet (kunnen) werken met betaalde medewerkers. Er is meestal gewoon geen financiële ruimte voor salarissen. Vrijwilligers Toch moet het werk gedaan worden. Doorgaans gebeurt dit door onbetaalde parttime medewerkers: vrijwilligers. Soms is er de mogelijkheid om parttime krachten in loondienst te hebben. Die constructie kan de aanwezige knowhow en de continuïteit bevorderen. De Fakkel heeft voor een gecentraliseerde en uniforme aanpak gekozen. Veel werk wordt op het hoofdkantoor geregeld. Voor het meeste werk dat in de filialen gebeurt, zijn er vaste afspraken en werkwijzen. Deze aanpak maakt het mogelijk dat winkels van een behoorlijke omvang toch volledig door vrijwilligers gerund kunnen worden. Tegelijkertijd profiteren de winkels van op het hoofdkantoor aanwezige ervaring en kennis. Kostendekkend Evangelische boekhandels maken geen winst. Dat is ook niet het doel. Wel is het streven om kostendekkend te werken. Bij De Fakkel lukt dat. Dank zij de belangeloze inzet van heel veel mensen bestaat er een financieel gezonde winkelketen die voor velen dè plek is om goede lectuur te kopen. Klanten Een winkel heeft klanten nodig. Voor een evangelische boekhandel is dat niet anders. De omvang en samenstelling van de klantenkring worden door verschillende factoren bepaald. Allereerst is dat de locatie van de winkel (in welk gebied, welke plaats, welk deel van stad of dorp). Klanten willen misschien wel een eindje omrijden om bij een vertrouwde boekhandel te komen, maar het moet niet te gek worden. Veel klanten komen gericht naar hun winkel, anderen komen toevallig langs en wippen even aan. Het assortiment is een tweede bepalende factor. Mensen moeten het gevoel hebben iets van hun gading te kunnen vinden. Daarbij speelt de breedte en diepte van het assortiment en de kerkelijke achtergrond van potentiële klanten een rol. De ervaring leert dat een gemiddelde evangelische boekhandel maar enkele honderden vaste klanten heeft. Vaak bevindt zich onder hen wel een aantal speciale klanten: mensen die boeken en andere artikelen kopen voor een school, kerk of gemeente. Soms behoren ook wederverkopers tot de klantenkring van een winkel: christenen die (bijvoorbeeld in hun kerk) een boekentafel hebben: een plaats waar een beperkt assortiment aan boeken en vaak ook kaarten te koop wordt aangeboden. ------------------- Brochure: Vijfentwintig jaar bouwen, jubileumboek ter gelegenheid van vijfentwintig jaar stichting WatZegtDeBijbel: geloofsopbouw door bijbelcurssussen en goede lektuur. Tekst: Ernst Zwart. Internet WatZegtDeBijbel: > www.watzegtdebijbel.nl Internet De Fakkel: > www.fakkel.nl ------------------- |
|
||
|
|
||
|
||